Doprinos osoba starijih od 60 godina klimatskim promenama sve je veći u najrazvijenijim zemljama sveta. Njihov udeo u emisijama gasova sa efektom staklene bašte 2005. iznosio je oko 25%, a deceniju kasnije skočio je na skoro jednu trećinu, navodi se u novoj studiji koja je ispitivala ugljenični otisak četiri različite starosne grupacije tokom 2005, 2010. i 2015. godine.
„Stariji ljudi su nekada bili štedljivi. Generacije koje su iskusile Drugi svetski rat bile su pažljivije oko trošenja tresura. Novi ‘stari’ su drugačiji”, izjavio je jedan od autora istraživanja, Edgar Hervič sa Norveškog univerziteta nauke i tehnologije. Kovanica novi „stari” trenutno se odnosi na generaciju bebi bumera, odnosno ljude koji su rođeni u posleratnom periodu. Oni su zamenili tihu generaciju koja polako umire i upravo je nju opisao Hervič.
Porast štetnih emisija među starijim stanovništvom pripisuje se trendu starenja populacije, ali pojavi istovremeno doprinosi i ponašanje starijih ljudi, objasnio je Hervič. Oni troše više novca na stanovanje, energiju, transport i hranu što rezultuje višim ugljeničnim otiskom po glavi stanovnika u odnosu na mlađe naraštaje.
Zbog čega rastu ugljenični otisci starijih osoba?
Uprkos tome što su prihodi od penzija niži nego u prošlosti, stariji stanovnici su akumulirali određeni kapital, pre svega kroz nekretnine, kako je naveo istraživač Heran Ženg. „Mnogi od njih doživeli su povećanje vrednosti svoje imovine. Stariji su u mogućnosti da održe svoju visoku potrošnju zahvaljujući svom bogatstvu. Ovo je posebno izraženo u karbonski intenzivnim sektorima kao što je energetika. Sve veći procenat ove starosne grupe živi sam. To nije slučaj u svim zemljama, ali odražava opštu sliku”, naglasio je Ženg.
Energija im je prvenstveno neophodna za zagrevanje prostora pošto su osetljiviji na hladnoću. S obzirom na to da najčešće žive samostalno u velikim kućama, ogromne površine zagrevaju samo za svoje potrebe. Problem se dodatno usložnjava kada uzmemo u obzir da žive u starijim objektima koji su manje energetski efikasni.
Kulturološki faktori takođe igraju određenu ulogu: bebi bumeri voze starije automobile koji troše više goriva i najčešće se hrane mesom. Bez obzira na to što mogu da priušte ovakav životni stil, pretpostavlja se da nemaju dovoljno novca da izoluju svoje domove ili da promene stolariju, kao ni da se presele ili da kupe električna vozila.
Ženg veruje da su bebi bumeri u periodu nakon 2015. emitovali veće količine ugljenika u poređenju sa starosnom grupom ljudi između 45 i 59 godina koje je prednjačila pre 7 godina. Čak i u slučaju da se ovo nije već desilo, vrlo verovatno će se odigrati u narednim decenijama.
Emisije starijih ljudi pretežno su lokalnog karaktera, dok mlađe osobe konzumiraju više uvezenih dobara poput odeće, elektronike i nameštaja. Ovakav način kupovine izaziva oslobađanje gasova sa efektom staklene bašte van zemlje boravka.
KLIMA101 NEDELJNI NEWSLETTER
Istraživanjem je bilo obuhvaćeno 27 članica Evropske unije, Norveška, Ujedinjeno Kraljevstvo, Sjedinjene Američke Države, Japan i Australija. Stanovnici koji imaju preko 60 godina čine jednu petinu stanovništva u ovim zemljama.
Napominjemo da se istraživanje odnosi na bogatije države i da ne postoje podaci koji se odnose na stanovnike manje razvijenih zemalja. Ipak, s obzirom na njihov nepovoljniji imovinski položaj nameće se zaključak da seniori iz siromašnijih nacija nisu u prilici da finansiraju život s jednako visokim emisijama, te da je samim tim njihov ugljenični otisak manji.
Najviše godišnje emisije po glavi stanovnika među starijim od 60 godina zabeležene su u Sjedinjenim Američkim Državama i Australiji – 21 tona. A najmanje u Rumuniji, Litvaniji, Mađarskoj, Hrvatskoj i Estoniji.
U oblikovanju budućih klimatskih akcija trebalo bi da uzmemo u obzir seniore. Preporučuje se da im se obezbede subvencije za renoviranje domaćinstava i bolji javni prevoz. Ugljenični otisak na nivou čovečanstva bio bi smanjen i ako bi stariji ljudi živeli u posebnim jedinicama namenjenim njima nasuprot velikim kućama.
Ovo je posebno značajno kada imamo u vidu da se životni vek ljudi produžava i da će se, prema prognozama Svetske zdravstvene organizacije (WHO), broj osoba preko 60 godina na svetu udvostručiti do 2050. i da će iznosi 2,1 milijardu.
