Pod uticajem sagorevanja fosilnih goriva, planeta se ubrzano zagreva. A život na takvoj, toplijoj planeti postaje sve teži.
To se najviše oseti u toku paklenih leta kao što je aktuelno u Srbiji, a koje bi moglo da bude najtoplije ikada zabeleženo leto kod nas. Zbog fenomena urbanog toplotnog ostrva, vrućinama su posebno pogođeni gradovi.
S tim na umu, gradovi širom Evrope i sveta pokušavaju da pronađu načine da vrućine učine podnošljivijim. Kao rešenja nametnuli su se, između ostalog, i zeleni i beli krovovi.
Zeleni krovovi bukvalno niču s obzirom na to da su prekriveni vegetacijom, dok beli krovovi suštinski zahtevaju molera i farbu.
Iako su se i jedni i drugi u prošlosti već pokazali efikasnim u snižavanju temperatura, ostaje pitanje: da li je bolje „posaditi” ili „prefarbati” krov?
„Sveobuhvatno smo testirali više metoda koje bi gradovi poput Londona mogli da koriste da se prilagode i da ublaže rastuće temperature”, objasnio je vodeći autor nove studije koja nudi zanimljivu perspektivu na pomenutu dilemu, dr Oskar Brus sa Londonskog univerzitetskog koledža.
„Otkrili smo da su tzv. hladni krovovi (cool roofs) najbolji način za snižavanje temperature za vreme ekstremno vrućih letnjih dana. Druge metode su imale različite važne sporedne prednosti, ali nijedna nije bila u stanju da smanji spoljašnju urbanu toplotu na približno isti nivo.”
Zajedno sa timom naučnika iz Londona, dr Oskar Brus je analizirao podatke o temperaturama na različitim krovnim površinama i u različitim životnim sredinama širom prestonice Ujedinjenog Kraljevstva tokom dva topla letnja dana 2018. godine.
Konkretno beli krovovi su jedan od tipova hladnih krovova koji na svojoj površini imaju reflektivni premaz.
Prema rezultatima istraživanja, ukoliko bi se hladni krovovi raširili po Londonu, mogli bi da smanje temperature za prosečno 1,2 °C, a na nekim lokacijama i do 2 °C.
Ali i dalje od toga…
Oni zapravo imaju dvostruku korist: ne samo da hlade urbano okruženje, već i unutrašnjost samih objekata, zato što, zahvaljujući reflektivnom premazu kao što je bela farba, odbijaju toplotu umesto da je upijaju.
A kako su se, u ovom slučaju konkurentni, zeleni krovovi pokazali na svojevrsnom testu?
Krovovi obrasli biljkama danju doprinose hlađenju Londona. A kako se navodi, njihova šira primena mogla bi da da snizi urbane temperature za 0,5 °C u proseku, ali isključivo tokom najtoplijeg dela dana.
Međutim, kada padne mrak, slika postaje drugačija. Umesto efekta hlađenja, zeleni krovovi su zagrevali grad, i to otprilike jednako koliko su ga danju hladili.
Naime, kada sunce zađe, dolazi do oslobađanja toplote koju je vegetacija danju uskladištila.
Ključ je u transpiraciji, odnosno u procesu odavanja vode sa površine biljaka pomoću kojeg se one rashlađuju.
„Kroz transpiraciju – što je poput znojenja kod nas – biljke emituju više toplote u obliku latentne toplote, toplote koju ne možete da primetite, tako da je to u osnovi vodena para”, kazao je dr Oskar Brus za Euronews.
Samim tim, usled noćnog zagrevanja područja, poništava se dnevno hlađenje i dobija se prosečno „nulto” smanjenje temperature.
KLIMA101 NEDELJNI NEWSLETTER
Zaključak studije je da su beli krovovi poželjniji, u odnosu na zelene, u slučaju da su cilj prijatnije letnje temperature u gradu.
Ipak, ne treba da smetnemo sa uma zeleni krovovi donose i druge benefite kao što su bogatiji biodiverzitet, smanjenje zagađenja i upijanje vode prilikom ekstremnih pljuskova koji baš kao i vrućine, u svetlu klimatskih promena, postaju učestaliji i intenzivniji.
