Vulkanske erupcije mogu da izazovu nagle klimatske promene, ali su takođe potencijalno odigrale značajnu ulogu i u kolapsu većine kineskih dinastija tokom burnog istorijskog razdoblja Kine u poslednjih 2000 godina, pokazuje studija koju su vodili naučnici sa Džeđanškog Univerziteta i Triniti koledža iz Dablina. Istraživači su utvrdili da su vulkanske erupcije prethodile padu 62 od ukupno 68 dinastija, koje su svoju vladavinu završile tokom perioda obuhvaćenog istraživanjem. Rezultati su objavljeni u naučnom časopisu Communications Earth & Environment.
Studija takođe ilustruje u kojoj meri vulkanske erupcije mogu da utiču na nestabilne regione ali i na sofisticiranija društva, i ističe da se za buduće erupcije treba pripremiti.
Pepeo i aerosoli izbačeni tokom vulkanske erupcije mogu imati snažno i kratkoročno dejstvo na lokalne ekosisteme, dok oslobođeni vulkanski gasovi mogu imati dugoročan efekat na klimu.
Od gasova oslobođenih tokom vulkanske erupcije najznačajniji uticaj ima sumpor-dioksid. Kada je izbačen u stratosferu on se konvertuje u sumpornu kiselinu, koja se ubrzano kondenzuje formirajući sulfatne aerosoli. Ove aerosoli smanjuju propustljivost sunčevih zraka, što dovodi do hlađenja nižih slojeva atmosfere.
Praktično, nakon velikih vulkanskih erupcija iznad Azije su se formirali oblaci koji blokiraju sunčeve zrake čitavu godinu ili dve. To utiče na smanjenje temperature na kopnu tokom leta, što doprinosi slabljenju monsuna i manjku padavina od kojih zavisi uspešnost žetve.
Autori su rekonstruisali događaje 156 vulkanskih erupcija za period od 1. do 1915. godine nove ere na osnovu povišenih nivoa sulfata u uzorcima leda uzetih sa Grenlanda i Antartika. Pored toga, na raspolaganju im je bila i detaljna istorijska dokumentacija vladavine 68 kineskih dinastija i ratnih dešavanja tokom perioda između 850. i 1911. godine.
Rezultati ukazuju da su klimatske promene izazvane manjim vulkanskim erupcijama mogle doprineti padu dinastija u uslovima velike političke i socioekonomske nestabilnosti. Sa druge strane, veće vulkanske erupcije dovode se u vezu sa kolapsom i u periodima kada ne postoji prethodna društvena nestabilnost.
KLIMA101 NEDELJNI NEWSLETTER
Erupcije tokom 20. i 21. veka su bile znatno manje od većine onih tokom carske Kine, međutim buduće veće i srednje erupcije, u kombinaciji sa klimatskim promenama, najverovatnije bi mogle da imaju ozbiljne posledice na poljoprivredu naseljenijih i manje razvijenih regiona.
Autori studije naglašavaju važnost izgradnje otpornih društava, koji će se lakše nositi sa posledicama prirodnih nepogoda i katastrofa, bez obzira na to da li je reč o vulkanskoj erupciji, zemljotresu ili nečem trećem.
