Zamislite kamion „Gradske čistoće’’, do vrha napunjen plastičnim otpadom, kako čitav svoj sadržaj istovaruje u more u blizini vašeg omiljenog letovališta. Ovo je ekvivalentna količina plastike koja svakog minuta završi u okeanima, dok je na godišnjem nivou to oko 8 milijardi kilograma ovog otpada kojim čovek ugrožava morski ekosistem.
Više od dve trećine plastike koja se nalazi u okeanima, do njih stiže putem reka i kanala, zbog čega je jedan holandski startap, The Great Bubble Barrier, osmislio elegantan način za presretanje plastike pre nego što stigne do finalnog odredišta. U saradnji sa gradskom upravom Amsterdama, u jesen prošle godine, postavljena je prva barijera mehurića u kanalu Vesterdok, na kraju amsterdamskog pojasa kanala.
Voda iz ovih kanala se uliva u reku Ijssel, a zatim u Severno more, noseći sa sobom sav plastični otpad kojim je čovek „obogati’’ usput. Sprovedeni testovi pokazali su da barijera u Amsterdamu, koju čine vazdušni mehurići i koja je u funciji 24 časa, svakog dana u nedelji, sprečava više od 80 odsto plastike da stigne do okeana.
Kako to funkcioniše?
Na dnu kanala je dijagonalno postavljena dugačka, perforirana cev, u koju se upumpava komprimovani vazduh. Vazduh izlazi kroz rupe u cevi i obrazuje mehuriće koji putuju ka površini vode, stvarajući svojevrsnu barijeru za plastiku, koja potom takođe isplivava na površinu. Zahvaljujući dijagonalnom položaju cevi, barijera koristi prirodnu rečnu struju za usmeravanje otpada ka jednoj strani kanala, gde ga sakuplja plutajuća platforma, na samom kraju pojasa kanala.
Ovaj koncept se zasniva na već postojećim tehnologijama, takozvane zavese mehurića koje su se koristile da ograniče širenje izlivene nafte, kao i za smanjenje nivoa podvodne buke, u slučajevima priobalne gradnje. Samim tim, jasno je da osim što mehurići pomažu u čišćenju reka i sprečavanju dodatnog zagađenja okeana, imaju i druge pozitivne osobine.
Za razliku od fizičke barijere za presretanje plastike, koja bi mogla da smeta stanovnicima reka i rečnom transportu, mehurići nemaju ove neženjene efekte. Pored spomeutog smanjenja nivoa podvodne buke, ova barijera povećava nivo kiseonika u vodi, čime stimuliše ekosistem i sprečava rast toksičnih plavih algi.
Mehurići koji mogu da promene svet
U Amsterdamu se svake godine brodovima ukloni oko 42 hiljade kilograma smeća koje pluta ili je blizu površine vode gradskih plovnih puteva, u šta spadaju i velike količine plastike. Barijera postavljena u kanalu Vesterdok može da sakupi otpad koji se nalazi na većim dubinama, ali i stinije komadiće plastike koji ovi brodovi ne mogu da pokupe.
The Great Bubble Barrier sarađuje sa neprofitnom organizacijom, Plastic Soup Foundation, koja analizira prikupljeni plastični otpad. Podaci analize biće javno dostupni i pružiće uvid u to koji tip plastike se najviše pojavljuje i odakle dolazi, što može omogućiti donosiocima odluka da ustanove nove zakone koji bi smanjili zagađivanje reka i okeana.
Kako se navodi na zvaničnom veb sajtu The Great Bubble Barrier startapa, ova barijera može da se postavi, kako u malim kanalima, tako i u velikim rekama, a dodatna pogodnost je što može da presretne više plastike u tekućim vodama nego trenutno postojeći sistemi. Naime, pomoću mehurića je moguće sakupiti plastiku veličine veće od jednog milimetra u celokupnoj širini i dužini reke.
Moguće je da ćemo u budućnosti videti opširniju primenu ove tehnologije, u urbanim područjima, na izvorima pijaće vode, kao i u nacionalnim parkovima. Rešenja poput ovog, ili plutajuće brane kompanije The Ocean Cleanup (više o njima u posebnom tekstu OVDE) nam govore da je moguće očistiti i sačuvati našu okolinu, ali svakako nije loše ni da se setimo principa da je bolje sprečiti nego lečiti i da se odgovornije ponašamo prema našoj planeti i svedemo upotrebu plastike na minimum.
