Sveprožimajuće negativno dejstvo ljudi na njihovo okruženje moglo bi da dovede Zemlju na ivicu ekološkog kolapsa. Kriza je izazvana besomučnim trošenjem resursa koje se posebno povećalo tokom poslednjih 50 godina. Nova revolucionarna studija, objavljena u prestižnom medicinskom časopisu Lancet, kvantifikuje koliku je kumulativnu odgovornost u nastanku i usložnjavanju ovog problema imalo 160 pojedinačnih zemalja.
Više od polovine štete, nanete životnoj sredini u periodu od 1970. do 2017, prouzrokovale su zajedno Sjedinjene Američke Države (27%) i zemlje Evropske unije (25%), uključujući i Ujedinjeno Kraljevstvo.
Kina, koja je zaslužna za 15% neodrživog korišćenja materijala, SAD i EU prepoznate su kao uzročnice preko dve trećine prekomerne eksploatacije.
Ostalim bogatim nacijama – Australiji, Kanadi, Japanu i Saudijskoj Arabiji – pripisuje se zajednička odgovornost za 22% štete.
Razvijene zemlje pre svega eksploatišu tzv. abiotičke materijale, odnosno fosilna goriva, metale i minerale, od kojih imaju veliku finansijsku korist, a koji sa sobom nose ogromnu opasnost po životnu sredinu. Primer su naftne mrlje. Siromašnije zemlje se uglavnom oslanjaju na biomasu.
Tokom posmatranog vremenskog okvira ekstrahovano je 2,5 hiljada milijardi tona materijala, od čega je 1,1 hiljada milijardi tona utrošenih materijala izašla iz okvira održivosti.
Ukupno 58 zemalja koristilo je resurse u granicama održivosti – među njima su Indija, Pakistan, Nigerija i Bangladeš.
KLIMA101 NEDELJNI NEWSLETTER
Rezultati ovog istraživanja još jednom skreću pažnju na pitanje nejednake uloge država u ekološkoj degradaciji naše planete i pravednosti sistema u kojima su najsiromašniji najizloženiji štetnim efektima, pre svega kroz klimatske promene. Naučnici naglašavaju da je nejednakost prisutna i među pripadnicima iste nacije.
Kako bi čovečanstvo bilo održivije, autori istraživanja savetuju promenu paradigme ka strategiji smanjenja rasta – ovo uključuje proširenje javnog prevoza i povećanje stopa popravki i reciklaže, kao i obustavljanje proizvođačke prakse tzv. planirane zastarelosti, odnosno ciljanog skraćivanja životnog veka uređaja.
U ovom procesu, prema navodima istraživača, treba da učestvuju i vlade i korporativni sektor i potrošači, a umesto pukog smanjenja uticaja trebalo bi slediti pristupe koji će doprineti i regeneraciji životne sredine.
