Krčenje tropskih šuma dovodi do regionalnog smanjenja padavina, evo na koji način

Evapotranspiracija, odnosno složeni proces isparavanja sa terena i sa ili iz biljaka, predstavlja vodeći faktor padavina u tropskim šumama. Ali šta se dešava kada vegetacija umesto da isparava, zbog ljudskog faktora, „ispari”?

Ljudi iz iskrčenih oblasti dugo su, na nivou anegdote, pričali o tome da je lokalna klima postajala suvlja kako se gubio šumski prekrivač. Njihove priče sada imaju i naučno utemeljenje.

Koristeći satelitske i meteorološke podatke iz pantropskih oblasti u periodu od 2003. do 2017, istraživači sa Univerziteta Lids primetili su smanjenje padavina čak i na područjima koja su pogođena krčenjem šuma malog obima.

Ipak, smanjenje padavina bilo je još izraženije na iskrčenim površinama od preko 2.500 kvadratnih kilometara. Najveće smanjenje padavina zabeleženo je pri najvišem istraživanom nestanku stabala od 40.000 kvadratnih kilometara. Za svaki 1% opustošene šume svakog meseca palo bi 0,25% kiše manje.

Dakle, sa svakim izgubljenim drvetom veća je verovatnoća za manjak padavina. Ovo bi moglo da dovede do začaranog kruga s obzirom na to da nedostatak kiše prouzrokuje dalji gubitak stabala, povećani rizik od šumskih požara i slabije upijanje ugljenika.

Kako se navodi u studiji, objavljenoj u časopisu Nature, evapotranspiracija, odnosno složeni proces isparavanja sa terena i sa ili iz biljaka, predstavlja vodeći faktor padavina u tropskim šumama. Oko 41% kiše izruči se nad Amazonijom zahvaljujući tome, a u basenu reke Kongo preko 50%. Upravo zelenilo igra ključnu ulogu u evapotranspiraciji.

Buduća deforestacija u basenu reke Kongo mogao bi da prouzrokuje lokalno smanjenje padavina za 8-10% do kraja veka, procenili su autori.

Oni se nadaju da će ova zabrinjavajuća saznanja podstaći poljoprivrednike i vlade iz regiona Amazonije i basena reke Kongo (ali i jugoistočne Azije) da investiraju u zaštitu drveća i ostale vegetacije.

Naposletku, istraživanje Univerziteta Lids jedno je od mnogih koje donose upozoravajuće nalaze o tome kako se Amazonija, jedna od žarišnih tačaka biodiverzita i globalno važan ponor ugljenika, približava tački preokreta nakon koje više neće moći da doprinosi padavinama i bogata vegetacija će se sasušiti.

Povrh toga, Amazonija je na konstantnom napadu motornih testera i drugih alata za krčenje drveća. Ove godine je tokom februara, i pre zvaničnog kraja meseca, tamo zabeležena rekordna deforestacija.