U medijima često možemo čuti apele naučnika da, u cilju zauzdavanja daljeg globalnog zagrevanja, ogromne količine fosilnih goriva moramo ostaviti pod zemljom, netaknutim, kao i da u proizvodnji energije hitno treba da ih zamenimo obnovljivim izvorima kako bismo drastično smanjili emisije gasova koje zagrevaju planetu.
S tim na umu, autori nove studije, objavljene u časopisu Nature Communications, mapirali su naftne resurse koje ne smemo da sagorimo da bi čovečanstvo i dalje imalo priliku da zaustavi porast temperature na 1,5 °C.
Rezultat je Atlas „nesagorive” nafte, a metodologija se može upotrebiti i za identifikaciju „nesagorivog” uglja i gasa.
Kako se navodi, tim se u svom radu ipak fokusirao na naftne resurse zato što gotovo svih 1.518 giga-barela tzv. nekonvencionalne nafte (koja zahteva nove, kompleksne metode ekstrakcije) treba da ostane neiskorišćeno zbog mnogo viših troškova ekstrakcije, niže energetske efikasnosti, višeg negativnog uticaja na životnu sredinu i nižeg povraćaja investicije.
Atlas otkriva da je u borbi protiv klimatskih promena najvažnije da se izbegne eksploatacija naftnih resursa u najosetljivijim predelima planete kao što su zaštićena prirodna područja, oblasti očuvanja biodiverziteta, prostori sa visokim bogatstvom endemskih vrsta ili teritorije naseljene starosedeocima u svojevoljnoj izolaciji.
Međutim, nafta mora da ostane pod zemljom i u delovima sveta koji nisu obuhvaćeni pomenutim kategorijama kako bi se ispunio Pariski sporazum. Potpisnice ovog dokumenta usaglasile su se 2015. godine da će nastojati da zauzdaju porast temperature na 2 °C, a u idealnom slučaju na 1,5 °C u odnosu na predindustrijsko razdoblje (1850-1900).
U međuvremenu, doživeli smo prve dane koji su topliji za 2 °C nego u drugoj polovini devetnaestog veka, pa čak i prvih dvanaest meseci koji su topliji za 1,5 °C. Povrh toga, 2024. u celini preti da premaši donju granicu potpisanog dogovora.
Mada to ne znači automatski neuspeh Pariskog sporazuma zato što se on odnosi na višedecenijski prosek temperatura, imamo sve manje vremena da ublažimo klimatske promene i da smanjimo štetne emisije.
U ovom procesu čovečanstvo raspolaže tzv. karbonskim budžetom. To je zapravo maksimalna količina ugljen-dioksida koju smemo da ispustimo kako bismo temperaturu potencijalno zadržali u željenim okvirima.
U januaru ove godine, preostali globalni karbonski budžet iznosio je 250 gigatona ugljen-dioksida.
„Ovaj budžet se konstantno smanjuje, prema aktuelnim podacima, za oko 42 gigatona ugljen-dioksida godišnje – i biće potpuno iscrpljen do 2028. godine”, kazao je istraživač Lorenco Pelegrini.
Kako se navodi, sagorevanje svih poznatih zaliha fosilnih goriva rezultovalo bi ispuštanje 10 hiljada gigatona ugljen-dioksida, što je čak četrdeset puta više nego što nam dozvoljava karbonski budžet za održanje porasta temperature na 1,5 °C.
Ali čak i postojeća naftna i gasna polja, uključujući i ona koja se tek razvijaju, emitovala bi oko 936 gigatona ugljen-dioksida, oko četiri puta više nego što bismo mogli da priuštimo ukoliko želimo da ostvarimo Pariski sporazum.
KLIMA101 NEDELJNI NEWSLETTER
„Cilj o zaustavljanju globalnog zagrevanja na 1,5 °C zahteva potpuno obustavljanje istraživanja novih nalazišta fosilnih goriva, prestanak izdavanja dozvola za ekstrakciju novih fosilnih goriva i preuranjeno zatvaranje veoma velikog udela (75%) projekata nafte, gasa i uglja koji su trenutno u proizvodnji ili su već razvijena”, napominju autori.
Oni pozivaju vlade, korporacije, građane i investitore poput penzionih fondova na hitnu akciju koja bi uključivala obustavu finansiranja fosilne industrije i infrastrukture u slučaju da se u obzir ne uzimaju društveni i ekološki faktori.
Sa druge strane, ono u šta bi trebalo da se ulaže novac jesu obnovljivi izvori koji bi nam omogućili prevazilaženje krize.
