Uticaj globalnog zagrevanja na alpske planine vidljiv je iz svemira, pokazala je nova studija koja je koristila satelitske snimke. Najviši planinski masiv u Evropi, Alpi, poznat po snežno belim vrhovima, postaje sve zeleniji i manje prepoznatljiv. Sneg se takođe povlači, ali za sada u manjim razmerama.
Vegetativni pokrivač iznad gornje granice drveća povećao se na skoro 80% ispitivane površine Alpa u periodu od 1984. do 2021. godine, saopštili su naučnici. Granica drveća predstavlja nadmorsku visinu nakon koje stabla ne mogu rasti zbog neodgovarajućih uslova životne sredine kao što su hladnoća i velike naslage snega ili nedostatak vlage. Obično se javlja na visokim planinama ili u polarnim regijama.
Proces povlačenja snega sa Alpa i njegova zamena biljnim pokrivačem naziva se „ozelenjavanje” i prouzrokovano je porastom temperature.
Ozelenjavanje se dešava na tri različita načina: biljke počinju da rastu na područjima na kojima do tada nisu, zbog povoljnijih uslova one rastu više i gušće nego ranije i vrste koje su karakteristične za niže predele pomeraju se ka višim nadmorskim visinama.
Istraživači sa Univerziteta u Bazelu su bili veoma iznenađeni da primete tako ozbiljan trend u „ozelenjavanju”. Oni su proučavali oblasti na preko 1700 metara nadmorske visine, a analizom nisu bili obuhvaćeni poljoprivredni usevi, šume i lednici.
Prema saznanjima naučnika, na 77% površine obuhvaćene istraživanjem je došlo do povećanja biomase, dok se na skoro 10% znatno smanjio snežni pokrivač.
Povećanje biljne mase je pre svega nastalo kao posledica promene obrasca padavina i dužih vegetativnih perioda koji su rezultat porasta temperature. „Alpske biljke su se prilagodile teškim uslovima, ali nisu dovoljno konkurentne”, konstatovala je Simon Ramf, ekološkinja sa Univerziteta u Bazelu. Ona je pojasnila da zbog dolaska blažih uslova ove vrste gube prednost i bivaju potisnute od strane novih biljaka koje sele na više nadmorske visine: „Jedinstveni biodiverzitet Alpa je stoga pod velikim pritiskom.”
Autori su upozorili da promena klime donosi veću količinu padavina u obliku kiše nasuprot snegu. Ovo može da ima nekoliko negativnih implikacija.
Najpre, manje snega ugrožava vodosnabdevanje s obzirom na količinu vode uskladištenu u njemu, ali i poljoprivredu i rad hidroelektrana. A na udaru se nalazi i turizam kao ključni pokretač ekonomije u regionu.
KLIMA101 NEDELJNI NEWSLETTER
Uprkos tome što bi vegetacija na Alpima mogla da poveća kapacitete za otklanjanje ugljen-dioksida iz atmosfere, verovatnije je da će efektom povratne sprege rezultovati ubrzanjem klimatskih promena i topljenjem permafrosta.
„Zelenije planine reflektuju manje sunčevog zračenja i stoga dovode do daljeg zagrevanja – i dodatno do daljeg povlačenja snežnog pokrivača”, objasnila je Ramf. Porast temperature izaziva topljenje glečera i odmrzavanje permafrosta, a posledično može doći do više klizišta, odrona i lavina blata.
Budućnost Alpa ipak ne može da se predvidi sa sigurnošću, ali se očekuje sve manje i manje snega.
Planine se zagrevaju duplo brže od globalnog proseka i tamošnji ekosistemi su izuzetno ranjivi na klimatske promene. Kako bi se sprečila njihova drastična degradacija, svet treba hitno da smanji emisije gasova sa efektom staklene bašte.
