Fotografija: Wikimedia / George Chernilevsky
Čvrstoća, tvrdoća i otpornost na lomove nisu svojstva koja bismo pripisali mesnatim telima gljiva. Ipak, trud (Fomes fomentarius) predstavlja izuzetak od pravila.
S tim na umu, međunarodni tim naučnika, čija je studija nedavno objavljena u naučnom časopisu ScienceAdvances, veruje da ova gljiva može da posluži kao sredstvo u jednoj bitnoj misiji čovečanstva: da se pronađe biorazgradiva alternativa plastici, čiji su negativni uticaji na životnu sredinu, klimu i naše zdravlje sve evedentniji.
Pored određenih plastičnih smesa, trud može da se koristi i za razvoj drugih laganih materijala.
Naziv Fomes fomentarius potiče od latinske reči fomentum koja znači paljenje vatre. Upravo ovo jedna je od tradicionalnih upotreba truda. U međuvremenu njegova primena proširila se na medicinu i proizvodnju odeće.
Sada bi trud mogao da dobije skroz novu dimenziju korisnosti zahvaljujući svom micelijumu. To je široka mreža tankih vlakana nalik korenju koju gljive formiraju ispod površine zemljišta ili truleži. U slučaju truda, ova mreža se može podeliti u tri posebna sloja, navode istraživači iz Finske, Nemačke i Holandije.
U svakom sloju, micelijum truda pokazuje veoma izraženu mikrostrukturu jedinstvene orijentacije, odnosa širine i visine, gustine i dužine niti.
Analizirane gljive prikupljene su u Finskoj. Autori su detaljno skenirali trudove i testirali njihovu mehaničku izdržljivost kako bi precizno utvrdili karakteristike ovih pečurkastih organizama.
Došli su do zaključka da su pojedini delovi gljiva jaki kao šperploča, drvo bora ili koža uprkos tome što su lakši od navedenih materijala.
S obzirom na to da rastu po stablima drveća i da treba da izdrže eventualno padanje grana, možda saznanja o jačini trudova nisu iznenađujući.
Ipak, ona bi mogla da inspirišu rađanje novih sintetičkih materijala.
KLIMA101 NEDELJNI NEWSLETTER
Obično su čvršći, tvrđi materijali otporni na lomove teži i gušći, ali to sa trudovima nije slučaj.
„Ono što se pokazalo kao izvanredno je da, uz minimalne promene u njihovoj ćelijskoj morfologiji i ekstraceluralnom polimernom sastavu, ove gljive formulišu različite materijale sa izrazitim fizičko-hemijskim performansama koji prevazilaze većinu prirodnih materijala i materijala koje je napravio čovek”, navodi se u radu.
Na koji način i gde trudovi mogu da se koriste tek treba da se utvrdi, ali razumevanje njihove slojevitosti bitan je korak.
Fomes fomentarius nastanjuje brezove i bukove šume širom severne hemisfere. Utvrđen je i njen potencijal za korišćenje u građevinarstvu.
